woensdag 1 januari 2014

Hoge borstkankerincidentie in Belgie: een drama van overdiagnose

De hoge borstkankerincidentie in Belgie werd breed uitgesmeerd. De hoofdreden: overdiagnose, werd te doen gebruikelijk niet vermeld. De erbij gehaalde reden, Diesel, is een indianenverhaal dat een zeloot heeft opgeschreven en dat nu wordt overgeschreven. Er is daar geen spat bewijs voor. De origine van dit indianenverhaal valt terug te traceren op een groot artikel dat aanwijzingen, door Dieseluitstoot, bood voor longkanker. Dat is plausibel, ik zou deze consensus steunen. Er was echter ook aanwijzing voor blaaskanker, wat mogelijk verstoring door rookgedrag suggereert. Blootstelling door fijnstof van Dieselmotoren verhoogt het risico vergelijkbaar met het roken van één tot vier sigaretten extra daags: dat valt nooit zo goed te meten. Het oorspronkelijke artikel was vrij stellig, maar hield daarom toch een marge over voor redelijke twijfel. Van “aanwijzingen dat Diesel longkanker veroorzaakt” werd het “Diesel veroorzaakt kanker” werd het “Diesel veroorzaakt alle soorten kanker, dus ook borstkanker”.

Belgie staat hoog op de lijst van borstkankersterfte, omdat het een welvarend land is. Borstkanker is de zeldzame aandoening waar de relatie tussen welvaart en ziekte positief is. Preventie van borstkanker is doodsimpel: langdurig redelijk ondervoed blijven, kinderen krijgen op jonge leeftijd, veel kinderen krijgen en kinderen blijven krijgen tot op hogere leeftijd. Die vele kinderen langdurig de borst geven. Dan komt borstkanker nauwelijks voor. 

Voor de schatting van overdiagnose kan je terugrekenen (levenslang, sterftetafelberekeningen): met enkel chirurgie overlijdt 4% van de vrouwen aan borstkanker, met chirurgie plus chemo is dat 3%. 8% van de vrouwen krijgen (kregen vroeger) klinische borstkanker, waarvan drie kwart fataal zou aflopen zonder behandeling (de ziekte kan spontaan stabiliseren, zelfs genezen en je kan ook overreden worden voor je dood gaat aan borstkanker). Momenteel wordt borstkanker gevonden bij 14% van de vrouwen – 6 % is dus overdiagnose. Met gevoelige imaging kan borstkanker worden weergevonden bij 20% van de vrouwen. Op autopsie valt borstkanker weer te vinden bij 40% van de vrouwen. Met de beste screening kunnen we dus één op vijf vrouwen een borstkankerdiagnose aansmeren.

Overigens schreven Doll en Peto dat al in 1980 in hun beroemde Causes Of Cancer, dat kankerincidentie een onbetrouwbare indicator was voor het voorkomen van kanker.


2 opmerkingen:

  1. Waarde collega,

    Ikzelf viel van mijn stoel toen ik de piekende diagrammen over borstkankerincidentie en prevalentie zag verschijnen op de Globocan site. Een zekere bias en zelfs 'overdiagnose' valt gezien onze uitgebreide screeningprogramma's uiteraard niet te ontkennen. Ik ben net als uzelf een criticus en scepticus. Hebt u zich ooit de vraag gesteld: 'Is diesel wel ecologisch zoals uitgebreid gepropageerd door de Franse en Duitse diesel-gespecialiseerde autoproducenten ?'. Ik adviseer u eens de reportage: 'Diesel, la grande exception francaise' te bekijken op you-tube. U kan uiteraard de link diesel-borstkanker volledig ontkennen en alles simplistisch toewijzen aan 'overdiagnose'. Ik ben er stellig van overtuigd dat de grootste bron van carcinogenen in Vlaanderen de 'politiek gepropageerde' dieselmobiliteit is. Luchtvervuiling is een onmiskenbaar majeur MEDISCH probleem, maar wordt POLITIEK door 'fiscaal goedkope diesel' op de spits gedreven. de complexiteit van ondermeer de PAKs (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) en vooral de interaktie met andere polluenten zoals dieselstikstof (NO2) en dieselroet (BC/Black Carbon) is verre van volledig uitgeklaard maar de WHO is zeer formeel in haar bevindingen: ze zijn kankerverwekkend op genotoxische basis en hun concentratie dient tot het absolute minimum te worden herleid. Het Californische EPA durft voorlopig zelfs een veilige limiet plakken op de graadmeter B(a)P, benzo(a)pyreen. Tot voor kort hanteerde zij een limiet 100x zo streng als de Europese. Bovendien is men zeer kritisch over in hoeverre een simplistische dosage van B(a)P de totale cancerogeniciteit correct inschat. De WHO stipuleert in haar gefundeerd REVIHAAP rapport duidelijk dat benzinekalatysatoren tot 90% van de PAKs neutraliseren en dieselkat's niet. Integendeel, zij geven het ontstaan aan bijzonder agressieve nitro-PAKs. De VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) schat dat deze het totaal kankerverwekkend potentieel v.d; PAKs nogmaals verdubbelen. Sedert 2000 is het aandeel PAKs door dieseltransport ook al verdubbeld in België. (Lees: 'Verkeer vervuilt meer als industrie'). Net zoals er bij sigaretten GEEN VEILIG aantal bestaat dat dagelijks zorgeloos mag worden geconsumeerd, ben ik er persoonlijk van overtuigd dat GEEN VEILIG AANTAL dieselwagens in de Vlaamse steden bestaat. Elke diesel in Vlaanderen is er één teveel !!! Andere PAK gerelateerde problemen: fertiliteitsdaling bij vrouwen (zelfs tot tweede generatie), mindere spermacount, initiëren astma bij kinderen, ADHD ... Dit alles staat ook in hetzelfde REVIHAAP te lezen. In elk geval diesel verdient eerder een ONCO dan wel een ECO label opgekleeft, naar mijn bescheiden mening...

    Hoogachtend en blijf kritisch denken collega, ook inzake de'weldoende dieseldamp' !! Beste wensen, Christophe Depamelaere huisarts/sportarts/duikarts

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Geachte collega,

      Ik schrijf: De origine van dit indianenverhaal valt terug te traceren op een groot artikel dat aanwijzingen, door Dieseluitstoot, bood voor longkanker. Dat is plausibel, ik zou deze consensus steunen.

      Ik voegde daar een kanttekening aan toe waarom dit zo slecht bewijsbaar is. Ik sluit me aan bij de auteurs van het oorspronkelijke artikel, dat als je alle evidence optelt, de carcinogeniciteit van diesel waarschijnlijk is. De relatie met blaaskanker ligt nog lastiger, maar je zou kunnen verwijzen naar de circumstantial evidence van roken, waar de relatie tussen blootstelling en blaaskanker niet omstreden is..

      De relatie met borstkanker is echter uit iedere lucht gegrepen, zuivere of onzuivere. De relatie tussen roken en borstkanker, een vervuiling die honderd tot duizend keer intenser is, is steeds omstreden gebleven.

      Om samen te vatten: Dieseluitstoot is waarschijnlijk kankerverwekkend, met sterke aanwijzingen voor longkanker en mogelijk ook blaaskanker. Er is geen bekende relatie met borstkanker, het is bijzonder onwaarschijnlijk dat deze relatie de hoge incidentie in Vlaanderen verklaart.

      (Ik rij overigens daarom met een benzinewagen, al kost me dat geld)

      Verwijderen